Câu nói "Thiền không phải là làm gì cả, mà chỉ là ở trong sự hiện diện của chính mình" của Osho mang một thông điệp sâu sắc về bản chất tự nhiên và giản dị của thiền. Ông nhấn mạnh rằng thiền không phải là một hành động hay một phương pháp có mục tiêu, mà đơn thuần là trạng thái tồn tại trong sự hiện diện của chính mình. Để hiểu rõ hơn triết lý này, chúng ta cần đi sâu vào từng khía cạnh của câu nói.
Osho nhấn mạnh rằng thiền không phải là một quá trình thực hành có chủ đích, không phải là một nỗ lực để đạt được điều gì đó. Thay vào đó, thiền là trạng thái của "sự không làm gì cả" – một trạng thái buông bỏ mọi ý định, mọi cố gắng để kiểm soát hay thay đổi bản thân. Trong đời sống hiện đại, con người thường bị cuốn vào vòng xoáy của công việc, của thành tựu và những mục tiêu không ngừng nghỉ. Điều này khiến tâm trí luôn bận rộn, không có cơ hội nghỉ ngơi và lắng nghe chính mình.
Osho chỉ ra rằng chính việc luôn muốn "làm gì đó" lại khiến con người xa rời thiền. Thiền không yêu cầu bất kỳ sự cố gắng nào, bởi bất kỳ nỗ lực nào cũng chỉ làm gia tăng hoạt động của tâm trí. Khi bạn cố gắng đạt đến trạng thái bình an, nghĩa là bạn đã không còn bình an nữa. Khi bạn cố gắng thiền, bạn đã đánh mất thiền. Thay vì tìm kiếm một phương pháp, một kết quả hay một trải nghiệm đặc biệt, Osho khuyên rằng bạn chỉ cần buông bỏ tất cả, để tâm trí trở lại trạng thái tự nhiên của nó.
Ví dụ, nếu bạn muốn thiền, đừng ép buộc mình phải tập trung hay loại bỏ suy nghĩ. Hãy chỉ đơn giản ngồi xuống, thả lỏng và quan sát mọi thứ đang diễn ra mà không can thiệp. Khi đó, sự tĩnh lặng tự nhiên sẽ xuất hiện.
Sự hiện diện có nghĩa là nhận thức rõ ràng về bản thân trong khoảnh khắc hiện tại, không bị chi phối bởi quá khứ hay tương lai. Thường thì con người luôn bị cuốn theo dòng suy nghĩ – hoặc là tiếc nuối, hoài niệm về quá khứ, hoặc là lo lắng, mong đợi về tương lai. Điều này khiến chúng ta đánh mất kết nối với chính mình ngay trong hiện tại.
Osho nhấn mạnh rằng thiền không phải là một kỹ thuật để đạt được điều gì đó, mà là một sự trở về với bản thân. Khi bạn hoàn toàn hiện diện, bạn không cần phải kiểm soát suy nghĩ hay cảm xúc. Hãy để chúng đến và đi như những đám mây trôi qua bầu trời, trong khi bạn giữ vững trạng thái quan sát tự nhiên.
Giả sử, nếu bạn đang ngồi yên và bỗng nhận ra mình đang suy nghĩ về công việc ngày mai, thay vì tự trách mình "Tại sao tôi không thể tập trung?", hãy chỉ đơn giản ghi nhận rằng bạn đang suy nghĩ, rồi nhẹ nhàng quay lại với cảm giác hơi thở hay sự nhận biết về cơ thể. Chính trong sự buông bỏ đó, bạn tìm thấy sự an nhiên.
Theo Osho, thiền không phải là một nghi thức hay một hệ thống kỹ thuật cần phải tuân theo. Nó là trạng thái tự nhiên khi tâm trí không còn bị xao lãng hay áp đặt bởi những giáo điều và định kiến. Ông ví thiền như sự hồn nhiên của trẻ nhỏ – một sự tồn tại thuần khiết, sống động và không bị trói buộc bởi bất cứ điều gì.
Thiền không phải là một hành trình để "đạt đến" một điều gì đó, mà là sự trở về với bản chất nguyên sơ của chính mình. Khi ở trong trạng thái thiền, bạn không cần tìm kiếm bất kỳ sự giác ngộ hay bình an nào, bởi ngay trong khoảnh khắc hiện diện này, mọi thứ đã sẵn có.
Bên cạnh đó, Osho cho rằng tâm trí chính là nguồn gốc của mọi rối loạn và bất an. Nhưng thay vì cố gắng trấn áp hay kiểm soát nó, bạn chỉ cần quan sát nó một cách trung lập. Khi bạn không đồng nhất mình với suy nghĩ, tâm trí sẽ dần lắng dịu và bạn sẽ tiếp xúc với sự an tĩnh sâu thẳm bên trong.
Triết lý thiền của Osho có thể mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong cuộc sống ngày nay. Trong một thế giới đầy rẫy áp lực, việc thực hành "không làm gì cả" giúp chúng ta thoát khỏi vòng xoáy căng thẳng và tìm lại sự cân bằng. Chỉ cần dành ra vài phút mỗi ngày để ngồi yên, buông bỏ mọi suy nghĩ và để bản thân hoàn toàn hiện diện, ta sẽ cảm nhận được sự thư thái tự nhiên, giải tỏa được lo âu.
Hơn nữa, khi ngừng cố gắng tìm kiếm ý tưởng, sự sáng tạo sẽ tự nhiên xuất hiện. Osho cho rằng khi tâm trí trở nên trong suốt, sáng tạo sẽ được tự do tuôn trào mà không bị cản trở bởi những lo lắng hay áp lực.
Thực hành thiền cũng giúp cải thiện mối quan hệ của chúng ta. Khi thật sự hiện diện trong khoảnh khắc, ta có thể lắng nghe người khác một cách chân thành, không bị chi phối bởi định kiến hay những suy nghĩ vẩn vơ. Điều này giúp xây dựng các mối quan hệ sâu sắc và chân thật hơn, tạo nên sự kết nối gắn bó hơn giữa mọi người.
Khác với nhiều trường phái thiền truyền thống thường yêu cầu tuân theo một kỹ thuật hoặc một tư thế cố định, thiền của Osho hoàn toàn không bị giới hạn bởi bất kỳ hình thức nào. Ông không khuyến khích mọi người đi theo một khuôn khổ nhất định, mà thay vào đó, mỗi người nên tự khám phá phương pháp thiền phù hợp với bản thân.
Osho cũng phát triển phương pháp Thiền động (Dynamic Meditation), trong đó con người được phép giải phóng năng lượng qua chuyển động, hơi thở và tiếng động trước khi đi vào trạng thái tĩnh lặng. Đây là cách để giải phóng căng thẳng và kết nối với sự hiện diện một cách trọn vẹn.
Câu nói của Osho là một lời nhắc nhở rằng thiền không phải là một hành động, mà là một trạng thái của sự tồn tại. Khi bạn không làm gì cả, không cố gắng, không mong cầu, bạn sẽ tự nhiên rơi vào sự hiện diện thuần khiết của chính mình. Chính trong trạng thái đó, bạn không chỉ tìm thấy sự tĩnh lặng mà còn nhận ra bản chất chân thật của mình và kết nối sâu sắc với sự sống.
Câu nói "Thiền không phải là làm gì cả, mà chỉ là ở trong sự hiện diện của chính mình" của Osho muốn truyền tải một thông điệp đơn giản nhưng sâu sắc: thiền không phải là một hành động có chủ đích, mà là một sự trở về với bản thân trong khoảnh khắc hiện tại. Khi buông bỏ mọi kỳ vọng và chỉ đơn giản là "hiện diện", bạn sẽ tìm thấy sự bình an và tự do đích thực.